Strategische Aansluiting op Fossielvrije Visie 2040
De Visie 2040 van Rabobank streeft naar een duurzame balans tussen landbouwproductie en natuurbehoud, waarbij agrarische ondernemers ondersteund worden in belangrijke keuzes voor de toekomst. De focus ligt op duurzaamheid en het creëren van een ’true value’ economisch model dat economische waarden in evenwicht brengt met ecologische en sociale waarden.
De WKK’s vermogen tot bijmenging van waterstof en de toekomstige volledige omschakeling naar waterstof belichaamt de transitie naar een duurzame energievoorziening. Dit proces weerspiegelt de bredere maatschappelijke en technologische ontwikkelingen richting fossielvrije energiebronnen.
Afstemming met Rabobank’s Agrofoodvisie 2040
De inzet van moderne WKK systemen ondersteunt Rabobank’s visie op een duurzame landbouw en voedselproductie, waarbij economische waarde hand in hand gaat met ecologische en sociale waarden. De WKK draagt bij aan een duurzame energievoorziening binnen deze visie.
Hier zijn enkele kernpunten die deze bijdrage onderbouwen:
Efficiëntie in Energieproductie: WKK-systemen zetten brandstof om in zowel warmte als elektriciteit, waardoor ze efficiënter zijn dan traditionele methoden waarbij warmte verloren gaat. Deze hogere efficiëntie resulteert in een lagere CO2-uitstoot per geproduceerde eenheid energie, wat bijdraagt aan de vermindering van de koolstofvoetafdruk van de energievoorziening. De CO2 die vrijkomt bij de verbranding in een Warmte-Kracht-Koppeling (WKK) wordt in de glastuinbouw gebruikt om de groei van gewassen te bevorderen. Planten gebruiken CO2 in het proces van fotosynthese, waarbij ze CO2 omzetten in zuurstof en glucose, een proces dat essentieel is voor hun groei en ontwikkeling.
Flexibiliteit en Netstabiliteit: WKK-installaties kunnen snel op- en afschalen, afhankelijk van de vraag naar elektriciteit en warmte. Deze flexibiliteit is cruciaal voor het balanceren van het elektriciteitsnet, vooral met de toename van variabele hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zon. De capaciteit van WKK’s om snel te reageren op veranderingen in de energievraag helpt netcongestie te verminderen en draagt bij aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet.
Ondersteuning van Hernieuwbare Energiebronnen: WKK-systemen kunnen worden geïntegreerd met hernieuwbare energiebronnen, zoals biomassa, of met geothermie, of aangepast worden voor het gebruik van waterstof als een toekomstige, schone brandstof. Dit maakt WKK’s een flexibele oplossing die zich kan aanpassen aan de veranderende energiemix en de overgang naar duurzamere energiebronnen kan ondersteunen.
Bijdrage aan de Energie Transitie: De Nederlandse visie 2040 streeft naar een volledig duurzame en fossielvrije energievoorziening. WKK’s dragen bij aan deze transitie door nu al de efficiëntie te verhogen en zich voor te bereiden op de integratie met volledig hernieuwbare en schone energiebronnen. De mogelijkheid om in de toekomst over te schakelen op bijvoorbeeld 100% waterstofgebruik positioneert WKK’s als een essentiële schakel in het bereiken van de doelstellingen van de energietransitie.
Economische Voordelen: Naast de milieuvoordelen, bieden WKK-systemen ook economische voordelen door lagere operationele kosten en de mogelijkheid om inkomsten te genereren door de verkoop van overtollige energie. Dit maakt WKK’s niet alleen een duurzame maar ook een economisch aantrekkelijke keuze voor energievoorziening.
De Rol van WKK in Netstabiliteit en Flexibiliteit
De (Jenbacher) WKK speelt een cruciale rol in het bieden van flexibiliteit en stabiliteit aan het elektriciteitsnet, vooral in het licht van toenemende variabiliteit door de opkomst van hernieuwbare energiebronnen. Dit ondersteunt de energietransitie en vermindert netcongestie.
De rol van Warmte-Kracht-Koppeling (WKK) systemen in het oplossen van netcongestie in Nederland is vooral relevant in het kader van de groeiende vraag naar elektriciteit en de snelle toename van hernieuwbare energiebronnen. De verwachting voor de komende 10 jaar is dat het probleem van netcongestie zal toenemen, mede door de versnelling van de energietransitie en de toename in elektrificatie, zoals de installatie van warmtepompen, groei van het aantal elektrische voertuigen, en de toename van huishoudens met zonnepanelen.
Het Nederlandse elektriciteitsnet kampt al met capaciteitsproblemen, waarbij er meer elektriciteit wordt gevraagd dan het net kan vervoeren. Dit is deels te wijten aan de groeiende interesse in hernieuwbare energiebronnen en de toenemende behoefte aan energie van zowel particulieren als bedrijven. De energietransitie, met de toevoeging van decentrale opwekking zoals windmolens en zonnepanelen, heeft de druk op het net verder vergroot, aangezien het net niet is ontworpen voor energiestromen van twee kanten.
WKK-systemen kunnen bijdragen aan het verminderen van deze netcongestie door flexibele, lokale energieopwekking te bieden. Door energie te produceren dicht bij de plek van verbruik, kunnen WKK’s helpen de druk op het elektriciteitsnet te verminderen. Bovendien kunnen WKK’s snel reageren op fluctuaties in de energievraag, waardoor ze een belangrijke rol spelen in het balanceren van het net. Dit is vooral van belang gezien de variabele aard van hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind.
Oplossingen voor netcongestie omvatten netverzwaring, aanpassingen in netcodes om reservering van capaciteit te beperken, piekafvlakking, en innovatieve technologieën zoals energieopslag en slimme netoplossingen. Deze oplossingen zijn gericht op het verbeteren van de flexibiliteit en capaciteit van het net. In de tussentijd, tot grofweg 2030, wordt verwacht dat netcongestie een toenemend probleem zal zijn, tenzij er significante netverzwaringen plaatsvinden.
WKK-systemen, met hun vermogen om flexibel en lokaal in te springen op energiebehoeften, kunnen een onderdeel zijn van de bredere strategie om netcongestie aan te pakken en de transitie naar een duurzamere energievoorziening te ondersteunen.
Het document ‘Flexibiliteit in het elektriciteitssysteem’ (TNO 2023 P11051 September 2023) in opdracht van Ministerie van Economische Zaken & Klimaat benadrukt het belang van flexibiliteit in het elektriciteitssysteem voor de ondersteuning van de energietransitie in Nederland. Specifiek onderstreept het de rol van Warmte-Kracht-Koppeling (WKK) systemen als cruciale technologieën voor het verbeteren van deze flexibiliteit. WKK-installaties dragen bij door hun vermogen om snel te reageren op fluctuaties in energievraag en -aanbod, wat essentieel is voor het balanceren van het elektriciteitsnet. Dit maakt ze bijzonder waardevol in het licht van de toenemende integratie van hernieuwbare energiebronnen, zoals wind en zon, die variabele output hebben. De erkenning van WKK’s in dit document benadrukt hun potentieel om een sleutelrol te spelen in het realiseren van een duurzame en flexibele energievoorziening.
Toekomstige Ontwikkelingen en Innovaties
Rekening houdend met mogelijke toekomstige innovaties, blijft het plan flexibel en aanpasbaar. De overgang naar waterstof als primaire brandstofbron voor de WKK is een voorbeeld van hoe dit project inspeelt op toekomstige duurzaamheidstrends.
De integratie van waterstof in Warmte-Kracht-Koppeling (WKK) systemen, zoals die van Jenbacher, vertegenwoordigt een cruciale stap richting een duurzamere energievoorziening. Momenteel zijn deze gasmotoren klaar voor een standaard bijmenging van 5% waterstof met aardgas, wat de weg vrijmaakt voor toekomstige overgangen zonder noodzaak voor initiële aanpassingen. Voor hogere bijmengpercentages tot 25/20% zijn slechts minimale aanpassingen vereist. Dit illustreert het aanpassingsvermogen en de toekomstgerichtheid van WKK-installaties in anticipatie op de volledige transitie naar waterstof.
De huidige beperking ligt echter in de afwezigheid van een uitgebreide infrastructuur voor de opwekking en distributie van waterstof, wat een aanzienlijke barrière vormt voor grootschalige implementatie. Desondanks is er een duidelijke verwachting dat binnen de komende tien jaar significante ontwikkelingen zullen plaatsvinden op dit gebied, waardoor de basis wordt gelegd voor een brede acceptatie en integratie van waterstof als een kerncomponent van de toekomstige energiemix. Deze ontwikkeling belooft WKK’s een voortrekkersrol te laten spelen in de energietransitie, door flexibele, efficiënte en duurzame energieoplossingen te bieden die zowel aan de huidige als toekomstige energiebehoeften voldoen.
Conclusie
De investering in een WKK installatie is een strategische stap naar een duurzamere toekomst, in lijn met een fossielvrije visie voor 2040. Door de nadruk te leggen op innovatie, duurzaamheid, en flexibiliteit, positioneert een WKKt zich als een belangrijke bijdrage aan de transitie naar een duurzamere glastuinbouwsector. Daarbij heeft de WKK een grote rol in het oplossen van netcongestie en is daarmee een belangrijke peiler voor de energietransitie
Medemblik, Maart 2024